پیامدهای بیرونی حمل و نقل با خودروی شخصی و هزینه اجتماعی آن در تهران

شهر تهران بسیار مهم و حیاتی است. برای رسیدن به این هدف باید بتوان پیامدهای منفی خودرو شخصی را شناسایی و ارزش گذاری پولی کرد. در این تحقیق مدل نظری ارائه شده که کلیه پیامدهای بیرونی خودرو شخصی (ازدحام ، آلودگی های زیست محیطی، تصادفات) با توجه به دوره زمانی اوج اتومبیل مهم ترین و معمول ترین وسیله نقلیه خصوصی مسافران در شهرها به حساب می آید. بالا رفتن استفاده از خودرو شخصی در شهر تهران باعث افزایش انواع پیامدهای منفی مانند ازدحام، آلودگی های زیست محیطی و تصادف شده است. برخورداری از سیستم حمل و نقل شهری مناسب و کارآمد با کمترین پیامدهای منفی برای ترافیک و غیر اوج ترافیک نشان داده شده است و روابط ساختاری و فنی میان آنها به تفکیک مطرح شده است. همچنین هزینه های خودرو شخصی در دو بخش جداگانه، شامل هزینه درونی و هزینه پیامدهای بیرونی مورد بررسی قرار گرفته است. هزینه درونی در قالب تابع تقاضای مسافت طی شده با خودرو شخصی به صورت لگاریتم خطی در نظر گرفته شده و با استفاده از رگرسیون و روش حداقل مربعات معمولی (ols) و نیز با استفاده از تحلیل مسیر و روش حداکثر درست نمایی(ml) مورد تخمین و ارزیابی قرار گرفته است. نتایج تحقیق در مورد هزینه درونی نشان داد که هزینه هر کیلومتر رانندگی در دوره اوج ترافیک 588 ریال و در دوره غیر اوج ترافیک 560 ریال است و سهم هزینه های ثابت 61 درصد و سهم هزینه های متغیر 39 درصد است. هزینه های پیامدهای بیرونی خودرو شخصی به تفکیک دوره ی اوج ترافیک و دوره-ی غیر اوج ترافیک با استفاده از بازارهای جانشین و فرضی مانند روش جبران خسارات‏ْ‎، روش تمایل برای پرداخت، روش سرمایه انسانی و روش قیمت هدانیک، تخمین زده شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که هزینه پیامدهای بیرونی خودرو شخصی در تهران در دوره ی اوج ترافیک 855 ریال و در دوره ی غیر اوج ترافیک 695 ریال است. بیشترین هزینه پیامدهای خارجی مربوط به ازدحام و تصادفات و کمترین هزینه مربوط به آلودگی هوا و آلودگی صوتی است. در بخش پایانی با توجه به نتایج این تحقیق، راه کارها و شیوه های مناسب برای کاهش پیامدهای بیرونی ناشی از استفاده از خودرو شخصی پیشنهاد شده است.